PEYGAMBER EFENDİMİZ VE EMPATİ...

Peygamber Efendimiz(SAV) bu konuyla ilgili bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurur; “Sana yapılmasını istemediğin bir hareketi  başkasına da yapma!” Eğer insanlar sadece  bu hadisin gereğini yapmış olsalardı yeryüzünde hiçbir zengin fakiri, hiçbir beyaz zenciyi, hiçbir ırk diğer ırkı küçümsemez, hakaret etmez ve insanlık tarihinde yaşanan bunca katliamlar, soykırımlar, fecaat ve felaketler yaşanmazdı.

Başka bir hadis-i şeriflerinde; ”Kendin için istediğini Müslüman kardeşin için de istemedikçe hakkıyla iman etmiş olmazsınız!” Eğer bu hadis İslam aleminde  hakkıyla yaşanmış olsaydı yeryüzündeki Müslümanlar bir ruh ve milyarlarca farklı farklı görüntüde bedenler olurdu ve yeryüzünde insanlık milletler ve ülkeler halinde  Müslüman olur, İslam’a girerlerdi.

Empati kurmak konusunda ufkumuzu açacak Peygamberimizle bir genç arasında geçen bir diyalog; Bir genç peygamber Efendimize kendisine zinayı mübah kılması şartıyla Müslüman olacağını söyler. Peygamberimiz o gence; “Senin annen var mı?” Diye sorar. Genç;” Evet, var.” Der   Peygamberimiz ;”Bir erkeğin senin annenle zina yapması hoşuna gider mi? “ Bu diyalog ; senin kız kardeşin var mı, senin teyzen var mı? Yabancı bir erkeğin onlarla zina yapması hoşuna gider miydi? Diye devam eder. Genç bu soruların tamamına ; Hoşuma gitmez. Cevabını verir ve pişman olur. Peygamberimiz o gencin göğsünün üstüne  elini koyar ve gence dua eder. O duanın bereketiyle genç Medine’nin en iffetli Müslümanlarından biri olur.

Peygamber Efendimiz;” Komşusu aç iken tok olan bizden değildir.” Bu hadis bir yönüyle komşuluk hakkına bakarken diğer yönüyle de  empati kurmanın gerekliliğini ifade eder.

Mekke’de müşriklerin Müslümanları boykotu hengamında çok acıkan bir sahabi, Peygamber Efendimize karnına bağladığı taşı göstererek çok acıktığını ifade eder. Peygamber Efendimizde  karnına bağladığı iki taşı göstererek  durumunu anladığını fakat kendi durumunun da onunkinden farklı olmadığını ifade eder ve sabır tavsiyesinde bulunur.

Peygamber Efendimiz önünden geçen bir Yahudi cenazesi için ayağa kalkar. Sahabeler;” Ya Resullullah! O bir yahudiydi.” Peygamberimiz;” O bir insandı.” Cevabını verir.

Tuttuğumuz orucun birçok hikmetlerinden bir hikmeti de; oruç vasıtasıyla aç kalan zengin insanların yoksul, yardıma muhtaç insanların durumunu anlamaları, bu açlık haletini kendi nefislerinde de bizzat yaşamaları ve zekat, sadaka gibi yardım vesileleriyle onlara yardımda bulunmaları içindir. Nasrettin Hocanın;” Bana eşekten düşmüş birini getirin!” İfadesi bize herhangi bir insanın yaşadığı durumu ancak o duruma düşenler anlar dersini veren veciz bir sözdür.

Zaman zaman geçirdiğimiz hastalıklar da empati kurmamıza acı ve ızdırap içinde kıvranan hastaların durumunu anlamamıza ve bize verilen nimetlerin  değerini kavramamıza yardımcı olur. Bediüzzaman’ın ;” Senden soruyorum? Bu hastalık senin başında, elinde veya midende olmasaydı; sen başın, elin ve midenin sağlıklı halindeki lezzetli, zevkli nimet-i ilahiyeyi hissedip şükreder miydin? Elbette değil şükür, belki düşünmeyecektin!” Her şey zıddıyla bilinir. Işığın değerini anlamak için bazen karanlıkta kalmak gerekir.

Mutlu ve huzurlu bir aile ortamı için de empati son derece önemlidir. Anne ve babasına itaat etmeyen ve isyan eden evlatlar, kendi evlatlarından da aynı uygulamayı gördüklerini bizlere gösteren binlerce örnek vardır. Eden bulur.

Gençliğini böyle isyan içinde geçiren bir ihtiyarın ibretlik ifadeleri;” Keşke gençliğim bir gün dönseydi. İhtiyarlığın başıma ne kadar hazin haller getirdiğini ona şikayet edip söyleyecektim.” İhtiyarlığınızı anne ve babalarınıza hürmet, hizmet ve muhabbet ederek sigortalayın.

Bu hayatın değerini eğer yaşamış olsalardı en iyi ölüler anlardı. Rabbimiz her akşam bize uyku vasıtasıyla  hem ölümün provasını yaptırmakta hem de hayatın değerini anlamamız için uyarı da bulunmaktadır. Uyku, yaşayan bir insanın ölen birini anlaması ve hayatın değerini kavraması açısından mükemmel bir empatidir. Anlayana!...

Empati kurmayı sadece insanlarla değil aynı zamanda hayvanlarla da empati kurup Rabbimizin bize ettiği ihsan ve ikram derecelerini anlamamızı sağlayacak mükemmel bir kıssa; Beyazit-i Bestami Hazretleri talebeleriyle yoldan geçerken karşılarına bir köpek çıkar. Beyazit ve köpek kısa süreliğine göz göze gelir. Beyazit, talebelerine bu köpek bana ne dedi? Biliyor musunuz. Talebeler şaşkın bir şekilde;” Hayır!” Derler. Beyazit, bu köpek  bana dedi ki;”Ey Beyazit! Seni evliyaların sultanı yapan beni de böyle köpek yaptı. Ne sen övün ne de ben yerinirim.”

EMPATİ kurmak, herkesi hakkıyla olmasa da bir derece anlamaktır.

EMPATİ kurmak, herkesle eşit derecede olmak ya da empatinin yanına mütevaziliği de bırakıp bir derece geride durmak, aşağıda olmaktır.

EMPATİ kurmak, Alem-i İslam’a indirilen maddi ve manevi darbelerin sancısını kalbinde duymaktır. İki büklüm olmaktır.