HEPATİT C

HEPATİT C / Doç.Dr.Şerif YILMAZ 13/04/2015

Hepatit C virüsü karaciğerde önemli bozukluklar yapan ve karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine neden olabilen önemli bir patolojik ajandır. Şiddeti birkaç hafta süren akut dönem ile yaşam boyu süren ciddi karaciğer enfeksiyonu arasında değişen bulaşıcı bir hastalık etkenidir. Dünyada yaklaşık 130-180 milyon insan bu virüs ile enfektedir. Hepatit B virüsü gibi toplum sağlığını olumsuz etkileyen ve özellikle Avrupa’da yaygın bir hastalık etkenidir. Hepatit C, gelişmiş toplumlarda tüm son dönem siroz hastalarının %40’ı, karaciğer kanserinin %60’ı ve karaciğer nakillerinin %30’undan sorumludur.

Halk arasında geçen ve sıkça duyduğum adıyla hepatit B, hepatit C’ye dönüşmez-ilerlemez. Her iki virüs birbirinden oldukça bağımsız ve farklı ajanlardır. Hepatit C virüsü ilk defa virüs genomunun klonlanmasıyla 1989 yılında tanımlandı. Ülkemizdeki yaygınlığı %1 civarındadır. En yüksek görülme oranı hemodiyaliz hastalarındadır. ABD ve Avrupa’da Hepatit C’li hastaların çoğu hastalığı intravenöz ilaç kullanımı veya kan transfüzyonundan edinmiştir. 1990’dan önce kan nakli yapılan bireylerin önemli bir kısmı bu virüsü salgın derecesinde kapmış, bu tarihten sonra kan ürünlerinin hepatit C virüsü için rutin test edilmeye başlamasından itibaren enfeksiyon riski azalmıştır.

Bu virüs bulaşı için risk faktörleri: damardan uyuşturucu ilaç kullanımı, hemodiyaliz, kan nakli, damardan ilaç kullanıcıyla seks öyküsü, cezaevi tutuklusu olmak, dövme (tatuaj) yaptırmak, piercing (cilt bölgelerine takılar takmak) şeklinde sıralanabilir. Diyaliz hastalarındaki hepatit C riski diyaliz süresi, diyaliz tipi, diyaliz ünitesindeki hepatit C sıklığı ve kan nakli sıklığı ile ilişkilidir. Dövme yaptırmak da risk faktörüdür. Dövme yaptıranlarda anti-HCV pozitifliği %12.6 bulunmuştur. Cinsel veya ev içi temasın hepatit C bulaşında etkinliği düşüktür. Cinsel yolla bulaş özellikle birden fazla cinsel partneri olanlarda, homoseksüellerde ve kişide HIV pozitif ise fazla olmaktadır. Tek eşli heteroseksüellerde risk çok düşüktür. ABD Halk Sağlığı Servisi ve Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün ortak önerisi ‘istikrarlı tek eşliler’ arasında bulaşı önlemek amacıyla bariyer (kondom, prezervatif) kullanım yöntemini önermemek yönündedir. Aile içi bulaşta sıklıkla bulaş diş fırçası, jilet ve manikür-pedikür aletlerinin ortak kullanımı sonucunda olmaktadır. Doğum sırasında bulaş oranı %5’dir. Annede HCV olması doğum şekli değişikliğini gerektirmez. Bu anneler bebeklerini doğurduklarında güvenle emzirebilirler.

Akut hepatit C enfeksiyonu genellikle fark edilmez ve çoğu zaman hastalarda şikâyet olmaz. Hafif yorgunluk, sarılık ve kırıklık gibi belli belirsiz yakınmalar olabilir. Akut hepatit C enfeksiyonundan sonraki 6 ay içerisinde hastaların önemli bir kısmı kronikleşmektedir. Birçok çalışma kronik enfeksiyonlu hastaların 20 yıl içinde önemli oranda siroz geliştireceğini düşündürmektedir. Bu hastalıktan korunmak amacıyla verilen bilgiler ışığında aydınlanmak, kişisel ve genel hijyenik önlemler yeterli olabilmektedir. Hepatit C için standart aşı yoktur. Aşı çalışmaları halen sürmektedir. Hepatit C taşıyan bir hastanın kanı ile temas edildiğinde hızla doktora başvurulması gerekmektedir. Kronik hepatit C için geliştirilen oldukça etkin ilaçlar söz konusu olup artık günümüzde önemli oranda tedavi edilebilir bir hastalık haline gelmiştir.

Bu yazı 2802 kez okundu.

Yazarın Tüm Yazıları